Maatschappelijke tender voor windenergie
Samen met acht gemeente uit de regio Rivierenland zetten wij ons in voor meer duurzame energie. Om genoeg duurzame stroom op te wekken hebben we in de toekomst meer zonnepanelen en windmolens nodig. Als we besluiten dat we nieuwe windmolens willen laten bouwen in de gemeente moet dit op een goede en zorgvuldige manier gebeuren. Hiervoor heeft de gemeente een tender-methode ontwikkeld. De gemeenteraad stemde op 16 december 2021 in met de methode. Bekijk de tender-methode (Deze link gaat naar een externe website).
Wat is een tender?
Een tender voor windenergie is een procedure waarbij wij bekendmaken dat we windmolens willen laten bouwen. Voordat we de tender inzetten verkennen we of er voldoende goede aanbiedingen te verwachten zijn. Als dat het geval is zetten we de tender uit en vragen we partijen een projectplan hiervoor willen indienen bij ons. We stellen strenge eisen aan het projectplan. We beoordelen de plannen met onze criteria die we vooraf bekendmaken. Daar zitten ook zogenaamde “knock-out criteria” bij. Wanneer aanbieders daar niet aan voldoen, nemen we het plan niet verder in behandeling. De beste plannen kunnen daarna verder met de uitwerking van een gedetailleerder plan. De gemeente besluit uiteindelijk welk project uitgevoerd wordt.
We weten nu nog niet wanneer we de tender open zetten, maar de tender-methode ligt wel alvast klaar waarin de voorwaarden, de criteria en de procedure duidelijk zijn. De tender-methode sluit aan op het zon- en windbeleid dat de gemeenteraad heeft vastgesteld. Je kunt hierbij denken aan criteria zoals:
- eisen voor goede landschapsinrichting
- de inspanning voor de mogelijkheid voor mensen om (financieel) mee te doen
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 wordt besloten wanneer we de tender open gaan zetten.
Onderdeel van landelijke doelen
In de Regionale Energiestrategie 1.0 (RES) staat beschreven hoe de acht gemeenten uit regio Rivierenland voldoende duurzame energie kunnen opwekken.
Vraag & antwoord Tender windenergie
Waarom een tender? Kan de gemeente niet gewoon zelf windmolens plaatsen?
Alleen wanneer de gemeente zelf grond heeft. Anders moet de gemeente zelf grond kopen, de kennis in huis halen, de windmolen financieren, kortom: zelf energieproducent worden. En ook als we zelf plaatsen hebben we beleid nodig om te zorgen dat er niet overal windmolens van andere aanbieders kunnen komen.
Kan de gemeente geen aanbieder aanwijzen?
Dat zou oneerlijke concurrentie zijn en is daarom niet toegestaan.
Kan het niet met een gewone aanbestedingsprocedure?
Dan mogen we geen eisen stellen voor inspanningen voor lokaal eigenaarschap en draagvlak bij omwonenden.
Kan er niet in de tender staan wat we willen, bijvoorbeeld dat de omwonenden eraan verdienen, waarom zo ingewikkeld met punten en met inspanning?
Wij zijn in de juridische mogelijkheden en onmogelijkheden gedoken. Met de Tendermethodiek kunnen we binnen de wettelijke kaders het beste sturen op locatie, lokaal eigenaarschap en draagvlak.
Maar hoe ziet dat er dan in de praktijk uit? Hoe weten we zeker dat we goede aanbieders krijgen?
Hieronder een simpel voorbeeld met drie aanbieders, waarbij aanbieder C wint. We hebben dit ook gedaan met veel realistischer voorbeelden, om keer op keer te bekijken of onze tender leidt tot de beste aanbieder.
Aanbieder A kiest een plaats midden op de windladder, in de uiterwaarden, zorgt dat er geld terugstroomt naar de omgeving, en gaat met alle omwonenden bekijken wat ze daar graag voor willen, ook de omwonenden die niet financieel kunnen deelnemen. [Laagste aantal punten. Aanbieder A wint niet]
Aanbieder B kiest plaats bovenaan de windladder, organiseert informatieavonden en stuurt omwonenden glossy folders over hun windmolens. [Middelste aantal punten. Aanbieder B wint niet]
Aanbieder C kiest een plaats bovenaan op de windladder, zorgt dat er geld terugstroomt naar de omgeving, en gaat met alle omwonenden bekijken wat ze daar graag voor willen, ook de omwonenden die niet financieel kunnen deelnemen. [Hoogste aantal punten. Aanbieder C wint]
Wat is de ‘windladder’?
Op de windladder staan de mogelijke locaties voor windmolens in voorkeursvolgorde.
- Langs de infrastructuur (A2 en N322)
- Op en bij bedrijventerreinen
- Bij de glastuinbouw
- In de uiterwaarden
- In de komgronden / in de weilanden
Wat is het verschil tussen de situatie voor en na invoering van de tender-methode?
In de situatie van voor de tender kan een initiatiefnemer niet zomaar een initiatief indienen. Volgens het eerder vastgestelde zon- en windbeleid bepaalt de gemeente in welke periode er initiatieven ingediend kunnen worden.
In de nieuwe situatie met de tender-methode moet de initiatiefnemer wachten tot de gemeente een tender uitschrijft. De initiatiefnemer heeft concurrentie van andere partijen. De gemeente stelt ruimtelijke en maatschappelijke eisen aan het windpark en bekijkt welke aanbieder de meeste punten scoort. De initiatiefnemer moet een locatie hoog op de windladder kiezen en goed onderbouwd zorgen door draagvlak en mede-eigenaarschap bij omwonenden om te kunnen winnen. De gemeente heeft in de nieuwe situatie meer regie en zeggenschap.